Kasım 1918 Genel – Mütareke İstanbul’u
Mütareke dönemi, İstanbul’un eylemli olarak işgal edildiği 13 Kasım 1918 ile işgal güçlerinin kenti resmen terk ettiği 6 Ekim 1923 arasını, yaklaşık 5 yıllık bir zaman dilimini kapsar.
Mütareke İstanbul’una beş görüş egemendi.
Birincisi; İngiltere’nin Osmanlı’ya barış getireceğine inananlar ve bu nedenle her noktada İngiltere ile birlikte olmayı isteyenler.
İkincisi; Amerika’nın manda yönetimini kabul ederek, Osmanlı devletinin varlığını sürdürmesini isteyenler.
Üçüncüsü, bütün kaderini padişaha bağlayanlar, onun verdiği kararın en doğru olduğunu kabul edip Tanrı buyruğuna inanır gibi ona bağlılık ve sadakatle boyun eğerek bekleyenler.
Dördüncüsü, olup bitenlere önem vermeden işgal güçlerinin İstanbul’a gelişini gerek Osmanlı Devleti, gerekse halk için büyük bir şans ve başarı olarak görenler, gününü gün edenler, eğlenenler, keselerini ve kasalarını dolduranlar.
Beşincisi; bağımsızlık mücadelesinden yana olan ulusalcılar…
Ama bu sonuncular o kadar azdı ki…
Bu girişimin silahlı bir uğraş olacağını düşünmek bile, o günün koşullarında üzerinde durulamayacak kadar aykırı, gerçek dışı, gülünç olarak değerlendiriliyordu.
Halk yorgundu.
Osmanlı devleti Balkan Savaşları’ndan beri yaklaşık sekiz yıl (1911-1918) sürekli savaşmaktaydı.
Her aileden şehitler verilmişti.
Devlet borçluydu ve hazine boştu, halk fakirdi.
Bu nedenle silahlı mücadeleye girmeye kimsenin aklı yatmamaktaydı:
O günün süper gücü İngiltere’ye karşı nasıl savaşılırdı?
Bu akıllıca bir iş miydi?
İstanbul’da imparatorluk tam parçalanırken bize de bir parça düşsün diyen yeni oluşumlar da çalışmalarına başlamıştı.
İstanbul’da Kürtler için ayrılıkçı amaçlar güden Kürt Teali Cemiyeti; bir İslam devleti oluşturmayı hedefleyen Teal-i Islam Cemiyeti; aynı biçimde İngiltere yanlısı Hürriyet ve itilaf Partisi ve ayrıca İngiliz Muhipleri Cemiyeti ve Amerikan mandasını isteyen Wilson Prensipleri Derneği çeşitli etkiler ve yönlendirmelerle çalışmalarına başlamışlardı.
GÜNÜN ALINTISI
Kaynak: Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay / Alev Coşkun
