11 Nisan 1919 – Bir vaveyla koptu: Kahraman tanırız!

Dün idam edilen Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’in cenazesi büyük gösterilerle Kadıköy’de toprağa verildi.

Falih Rıfkı anlatıyor:

Kemal’in cenazesi, İstanbul milliyetçiliğinin, bilhassa gençliğin iç isyanını göstermeye fırsat olmuştur. Tıbbiyeliler, cesaretle öne atılmışlardır.

İç çözülüş, bu türlü heyecanlı hâdiselerde, bir duraklama geçirir.

Bir dik bayır üstünden yuvarlanış, hiç olmazsa bir müddet bir çalıya tutunur.

Su ile zeytinyağı ayrılır gibi, bu idamı haklı bir ceza sayan saray ve işgal takımı ile, onu cinayet sayan milliyetçiler ve halk takımı birbirinden ayrılmıştır.

O günleri bire bir yaşayan Yüzbaşı Selahattin’in notlarından İlhan Selçuk olayı bize şöyle anlatıyor:

“Tıbbiyeliler arasında Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’e görkemli bir cenaze töreni yapılmak eğilimi artıyor, Kemal Bey’in bir ulusal kahraman gibi toprağa verilmesi yolunda hazırlıklar yapılıyormuş.

Hilmi ile karar verdik.

Biz de cenaze törenine katılacaktık.

Tıbbiyeliler çelenk hazırlamışlar, üstüne ‘Milli şehit ve Kahraman Kemal Bey’e’ diye yazmışlardı.

Cenaze kapıya çıkarılınca imam:

– Kemal Bey’i nasıl tanıdınız? diye sordu.

O zaman bir vaveyla koptu:

– Kahraman tanırız, vatanperver tanırız, milli şehit tanırız.

Kalabalığın sesine karışan bir kadın feryadı:

– Temiz bir koca, yüksek bir babaydı; onu elimden alanlar kahrolsun!

Böylece Kızıltoprak’taki Zühtüpaşa Camisi’ne geldik.

Yollarda halk bize katıldı.

Pencerelerdeki kadınlar hıçkırıklarla cenazeyi selamladılar.

Kahve ve dükkan sahipleri kepenklerini indirip selam durdular.

Cenaze töreni milli bir isyana dönüştü.

Namazdan sonra Yoğurtçu’daki Mahmut Baba Mezarlığı’na yöneldik.

Bir tıbbiyeli çok heyecanlı bir nutuk söyledi.

Sonra Deniz Yarbay İsmail Hakkı Bey söz aldı:

– Kemal’in mezarı her Türk’ün kıblegahıdır, yönümüzü gösteren bir aydınlıktır, dedi.

Cenaze törenindeki bu gösteriler nedeniyle Başbakan Damat Ferit, gazetelere yaptığı açıklamada dehşet içinde kaldığını söyledi ve hükümet hemen harekete geçerek gösterilere katılmak suçundan 8 kişiyi tutukladı.

Kaynak: Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 ay – Alev Coşkun / Kurtuluş Savaşı Günlüğü – Zeki Sarıhan / Çankaya – Falih Rıfkı Atay