19 Mart 1919 – İttihatçılara savaş ilan ettim.
Sarayda Gördüklerim isimli hatıratında saray başmabeyncisi Lütfi Simavi bugün olanları anlatıyor:
Hünkâra arzuhâlim:
“Sivil esir olarak dört sene İngiltere’de kalan Reşid Sadi Bey ile İstiklal gazetesi Başmuharriri Rauf Ahmed Bey dün gece beni ziyarete geldiler.
İyi İngilizce konuşan ve hamiyet erbabından olan bu iki zât New York Herald adlı Amerika gazetesinin İstanbul muhabiri Mister William Ellis tarafından akşam yemeğine davet edildiklerini ve sohbet esnasında Reisicumhur Mister Wilson’un Avrupa’ya döneceği sırada, Almanya’nın harbe sürüklediği Avusturya-Macaristan ve Türkiye’nin ortadan kalktığı zemininde yaptığı konuşmadan uzun uzadıya bahsedilip sızan bazı haberlerden hakkımızda pek fena kararlar verildiğini ve hatta İstanbul’un da tehlike altında olduğu sonucunu çıkardıklarını anlattılar.
Söz konusu kişilerin ifadesine göre Mister Wilson New York Herald muhabirine:
Sulh konferansında Türklerin sesini işittirmek mümkün olmuyor, düşmanlar ise aleyhimizde bin türlü iftirada bulunuyorlar. Adaletli bir sulh yapmak için iyi bir tahkikat icra edilmeden Türkiye’nin mukadderatına karar verilmemek lazım geldiği’ mealinde bazı sözler söylendiği takdirde muhabir tarafından derhâl Paris’e ve Amerika’ya bildirilip bu sayede hakkımızda verilecek kararların kısmen tadilinin umulduğunu ifade ettikleri maruzdur, ferman.
Bu maruzatıma cevaben padişah:
“Mukadderatımız meydana çıkmış ise beyanatımın ne tesiri olur?” dediği hâlde bir hafta sonra Sadrazam Damat Ferit Paşanın tavsiyesi üzerine zikredilen muhabiri huzuruna kabul etti.
Mülakatın ertesi günü padişah beni çağırttı.
Havaî birçok sözlerden sonra New York Herald muhabiri ile mülakatı hükümetin ısrarıyla vuku bulduğunu sıkılarak beyan etti ve tercümanlık eden Mehmed Ali Bey’in kaydettiği konuşmayı cebinden çıkarıp okumamı ve mütalaamı söylememi emretti.
Padişahın beyanatı arasında:
“İttihatçılara savaş ilan ettim. Onları sonuna kadar takip edeceğim” cümlelerini hayretle okudum.
Fikrimce bir hükümdar milletinin bir kısmına harp ilan edemez ve hususuyla ecnebi bir gazeteciye karşı bu yolda ifadelerde bulunamaz.
Bu cihetleri pervasızca hünkâra söyledim.
Kaynak: Sarayda Gördüklerim – Lütfi Simavi
