8 Kasım 1918 – Mondros yüce osmanlı devletinin esenliğini sağlayacak nitelikte değildir

Mondros’un ve devamındaki gelişmelerin özünü ne yazık ki, İstanbul hükümeti anlayamıyor ve İskenderun konusunda sert tavır takınan Mustafa Kemal’i suçlu görmek yoluna gidiyordu.

Mustafa Kemal ile sadrazamın yazışmalarında 8 Kasım 1918’de Mustafa Kemal tarafından gönderilen telgraf tarihe düşülen önemli bir nottur.

Önemli kısımlarını özetleyelim:

“Belirttiğim görüşlerimin maksadı şudur ki, her ne sebebe dayanırsa dayansın İngilizlerle imza edilen anlaşmanın imza altına giren şekli, yüce Osmanlı devletinin esenliğini sağlayacak nitelikte değildir.

Söz konusu maddelerin kapsamlarının bir an evvel tespiti lazımdır.

Yoksa İngilizlerin tekliflerine bugüne kadar olduğu biçimde karşılığa devam edildiği takdirde bugün Payas-Kilis hattına kadar olan araziyi isteyen İngilizler tarafından yarın Toros’a kadar olan Kilikya bölgesinin ve daha sonra Konya-İzmir hattının işgali gerektiği önerilerinin birbirini izleyeceğine ve sonuçta ordumuzun kendileri tarafından sevk ve idaresi ve hatta Osmanlı Bakanlar Kurulu’nun Britanya hükümeti tarafından seçilmesinin gerektiği gibi öneriler karşısında da kalmak uzak değildir.

İngilizlerin elde edebilecekleri sonucu onlara kendi yardımımızla sunmak tarihte Osmanlılık için ve bilhassa bugünkü hükümetimiz için pek kara bir sahife yaratır.

Ben her ne konumda bulunursam bulunayım söylemeyi memleketin esenliği gereği kabul ettiğim görüşlerime uymaktan kendimi alıkoyma gücünde değilim.”

Mustafa Kemal Falih Rıfkı’ya 1926’da anlatıyor:

Benim görüşlerim ve bu görüşlerimi belgelendirmek için size bahsettiğim vesikalar okunduktan sonra, bütün Türk milletini bilhassa Türk aydınlarını vicdânî ve fikrî olarak iyice düşünmeye davet etmek isterim.

Eğer bahsettiğim zihniyette olanların dünyadan ne kadar anlamadıklarını olaylar ispat etmemiş olsaydı, benim bu sözlerimin gerçekliği zor anlaşılabilir diye bir zaman daha beklemeyi gerekli görürdüm.

Fakat zannediyorum ki, böyle bir gecikmeye benim tarafımdan değil, fakat Türk milleti tarafından da artık hiç lüzum ve ihtiyaç kalmamıştır.

GÜNÜN ALINTISI

Kaynak: Atatürk’ün Bana Anlattıkları – Falih Rıfkı Çankaya