7 Şubat 1919 – Çekişme için için sürüyor.
Avrupa tarihinin önemli bir bölümü İngiliz-Fransız çıkar çatışmasının da tarihidir.
Aslında 1. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle Almanya-Avusturya-Macaristan ve Osmanlı devletinin bir cephe oluşturmaları, İngiltere ve Fransa’nın kendi aralarındaki çıkar çatışmasını bir kenara bırakarak karşı cephede birleşmelerini sağlamıştır.
(Savaş bitimindeki) İngiliz-Fransız sürtüşmesi, ateşkes hükümleri gereğince İstanbul ve Anadolu’da kimin yetkili olacağından kaynaklanıyordu.
İngilizlere bakılırsa, “Osmanlı ordularını yenen İngilizler olduğuna göre, İstanbul ve Anadolu’da kendileri mutlak yetkili olmalıydı.”
Oysa, Osmanlı devletinde en fazla yatırım yapan ülke Fransa değil miydi?
Öyle ise Fransızlar Osmanlı devlet kademelerinde etkili olmak için harekete geçmeliydi.
Bu noktada, Fransız hükümeti Fransız Doğu Orduları başkomutanı Mareşal Franchet d’Esperey’i İstanbul’a göndermeye karar verdi.
Fransız Mareşal d’Esperey’in İstanbul’a ilk gelişi 23 Kasım 1918’dir; Dolmabahçe önündeki alanda yapılan törenle karaya ayak basmıştı.
İngiliz-Fransız arasındaki sürtüşme 3 Aralık 1918’de Londra’da İngiliz, Fransız ve İtalyan yetkililerinin bir araya gelip aldığı karara göre İstanbul’un Avrupa bölümünden Fransız generali d’Esperey, Anadolu bölümünden İngiliz generali Milne sorumlu olacaktı.
Ancak çekişme için için sürüyordu.
11 Ocak 1919’da İstanbul’da polis ve sağlık işlerine İngilizler el koydular.
Fransızlar komutan d’Esperey’den habersiz böylesine önemli bir karar alınmasından yakınıyordu.
Bunlara rağmen İngilizler daha ileri gittiler ve İstanbul’da tüm güvenlik konularının kendilerine ait olduğunu öne sürdüler.
Bu sırada, daha önce İstanbul’a gelmiş olan Fransız Mareşal d’Esperey’in yeniden geleceği haberleri ortalığı sarmıştı.
İngilizler ise bu gösterişi engellemek amacıyla Mısır’da üslenmiş olan İngilizlerin Ortadoğu’daki en üst komutanı Mareşal Allenby’yi Fransız generalden önce İstanbul’a getirmeye karar verdiler.
Sonuç olarak İngiliz ve Fransız generalleri arasındaki bu yarış 7 ve 8 Şubat günleri peş peşe gerçekleşti.
Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü – Zeki Sarıhan / Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay – Alev Coşkun
