19 Ocak 1919 – Bu sırrı vakti gelmedikçe kimseye söylemedim

Müttefikler, Türk hükümeti’ne verdikleri ortak bir notayla, 1914’te ilan edilen, kapitülasyonların tek yanlı olarak kaldırılması kararını ve bu karara dayanarak yapılan işlemleri kabul etmeyeceklerini bildirdiler.

~

İngiliz Yüksek Komiser Vekili Amiral Webb’in İngiltere’de bir dostuna mektubu:

‘Görünürde memleketi işgal etmediğimiz halde, valilerini tayin ediyor ve görevlerinden uzaklaştırıyoruz.

Polislerini yönetiyor, basınlarını denetliyor, Rum ve Ermeni tutukluları işledikleri suçlara bakmaksızın serbest bırakıyoruz.

İstediğimiz her şeye el koyuyoruz.

Politikamız sürgünün keskin ucuna dayanıyor, padişah bizi buraya yerleştirmek istiyor.’

~

Günler gelip geçiyordu.

Mustafa Kemal arkadaşlarıyla yaptığı görüşmeler ve genel durumun getirdiği sonuçları üst üste koyarak artık bir karar noktasına gelmişti.

*Meclis kapatılmıştı, barışçı yollar kullanılarak hükümette yer almak olanağı kalmamıştı.

*Sadrazam kaçırılarak padişahla yapılacak bir pazarlıktan da sonuç alınamayacaktı.

Artık çözümün Anadolu’da sağlanacağı düşüncesi kesin ve belirgin bir model olarak Mustafa Kemal’in kafasında oluştu.

Artık İstanbul’da hükümette yer almak için çareler aramak ya da sonu belli olmayan ihtilalci girişimler yerine Anadolu’ya geçmek için çareler aranmalıydı.

Herkesle konuşuyordu, ama hiç kimseye de tam anlamıyla ne yapacağını söylemiyordu.

Mustafa Kemal anılarında o günleri şöyle anlatıyor:

“Bununla beraber bu temaslarımda devam ediyordum.

İçlerinden bir kısmında saf bir vatanseverlik hissinin coşkunluğundan başka ne fikir ne de tedbir kabiliyeti vardı.

Bir kısmının hala hasis (adi, alçak) politikacılık menfaatlerinden başka düşündükleri yoktu.

Kendi kendime şu kararı verdim:

Uygun bir zaman ve fırsatta İstanbul’dan kaybolmak, basit bir tertiple Anadolu içlerine girmek, bir müddet isimsiz çalıştıktan sonra, bütün Türk milletine felaketi haber vermek.

İçimde çok dikkatle gizlediğim bu sırrı vakti gelmedikçe kimseye söylemedim.

Böyle bir karar vermemiş gibi, herhangi temaslarıma devam ettim.”

Kaynak: Mustafa Kemal’in Ağzından Vahdettin – Falih Rıfkı Atay / Kurtuluş Savaşı Günlüğü – Zeki Sarıhan / Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 ay – Alev Coşkun